Sérkennilegur skíðishvalur ‐ niðurstöður erfðagreininga.
Þann 7. júlí sl. var hvalur dreginn á land í hvalstöðinni í Hvalfirði sem bar einkenni bæði langreyðar og
steypireyðar. Starfsmaður Hafrannsóknastofnunar sem var við mælingar og sýnatöku í hvalstöðinni
tilkynnti strax um atvikið og gerði viðeigandi athuganir og mælingar auk sýnatöku.
Bráðabirgðaniðurstaða Hafrannsóknastofnunar var að um væri að ræða blending en að staðfestingu
yrði leitað með erfðafræðilegum aðferðum í vertíðarlok líkt og gert hefur verið í fyrri tilfellum þegar
meintir blendingar hafa veiðst. Í kjölfar mikillar umræðu um það að umræddur hvalur væri hugsanlega
steypireyður var ákveðið að flýta eins og kostur væri greiningu erfðasýna til að fá niðurstöðu eins fljótt
og mögulegt væri. Þeirri vinnu er nú lokið.
Niðurstöður erfðafræðirannsóknanna staðfesta að umræddur hvalur sem veiddur var þann 7. júlí
síðastliðinn var blendingur langreyðar og steypireyðar og að móðirin var steypireyður en faðirinn
langreyður.
Nánar um rannsóknina
Erfðagreining fór fram á rannsóknastofu MATÍS en úrvinnsla gagnanna var unnin af erfðasérfræðingi
Hafrannsóknastofnunar í samvinnu við sérfræðing MATÍS. Umrætt sýni var greint ásamt öðrum sýnum
úr blendingum sem safnað hefur verið úr atvinnuveiðum frá árinu 1983, alls 5 einstaklingum. Þá voru
greind erfðasýni úr 24 langreyðum sem safnað var í ár auk þeirra 154 sem veiddust árið 2015. Jafnframt
voru greind eldri sýni úr steypireyði (23 einstaklingar) sem til eru í lífsýnasafni Hafrannsóknastofnunar.
Tvennskonar aðferðum var beitt við greiningu sýna. Annars vegar voru raðgreindir hvatberar (mtDNA)
auk þess sem 15 erfðamörk voru greind með svokallaðri mikrósatelíta (nDNA) aðferð.
Erfðaefni hvatberanna erfist beint frá móður og staðfestir greiningin að móðir umrædds hvals var
steypireyður. Þar sem hvatbera greiningin staðfestir ekki tegund föðursins var frekari greining gerð
með umræddri mikrósatelíta aðferð.
Meðfylgjandi mynd sýnir niðurstöður þeirrar greiningar og unnið var í greiningarforritinu STRUCTURE.
Á myndinni má sjá niðurstöður fyrir alla 206 hvalina sem rannsakaðir voru. Einleitu rauðu súlurnar
sýna langreyðar en grænu heilu súlurnar sýna eldri sýni úr steypireyði. Þau 5 sýni sem eru bæði rauð
og græn eru úr hvölum sem greinast sem blendingar. Hluti þeirra hefur áður verið greindur sem
blendingar og niðurstöður birtar í ritrýndum vísindatímaritum. Umræddur hvalur sem veiddist 7. júlí er
merktur sem Hvalur 22 á myndinni. Niðurstöður greininganna staðfesta að allir hvalirnir sem greindir
hafa verið sem blendingar af útlitseinkennum eru blendingar af fyrstu kynslóð þar sem annað foreldrið
var hrein steypireyður og hitt foreldrið langreyður.
Niðurstöðurnar erfðafræðirannsóknanna staðfesta sem fyrr segir að umræddur hvalur sem veiddur var
þann 7. júlí síðastliðinn var blendingur langreyðar og steypireyðar.
Texti: aðsent fréttatilkynning.